Kalbimiz

Kalbimiz göğüs boşluğunda, akciğerlerin arasında, göğüs kemiğiyle kaburgaların muhafazası altındadır. Kalbin alt kısmı ise diyaframa dayanır.

Son derece kuvvetli, özel bir kas olan kalp, yaklaşık olarak her insanın kendi yumruğu büyüklüğündedir. Ortalama bir yetişkinin kalbi, 300 gram kadardır. Kalbin görevleri, yeterince kanı vücudun her yerine ulaşacak kadar basınçla pompalamak ve sürekli dolaşımını sağlamaktır. Kalp bir günde yaklaşık olarak 4 bin 730 litre kan pompalar.

Kalbimizin dört bölmesi vardır. Bu bölmelerden ikisi diğer organlardan gelen kanı içeri alır, öbür ikisi de dışarıya kan pompalar.

Kalp Odacıkları

Kalbimizde dört bölme bulunur. Kan bu bölmelerden dışarıya pompalandıkça, hafif bir ”güm güm” sesiyle kapakçıklar sımsıkı kapanır. Kalp sesi diye adlandırılan ses işte bu gümbürtüdür.

Toplardamarlar vücudun her bölgesinden topladıkları kanı kalbe getirir. Bu kan önce sağ kulakçığa girer, bir kapakçıktan geçerek sağ karıncığa ulaşır. Buradan, ikinci bir kapakçık yoluyla akciğer atardamarına, dolayısıyla da akciğerlere akar. Akciğerlerde kan yeniden oksijenlenecektir.

Akciğer toplardamarları aracılığıyla yeniden kalbe gelen kan önce sağ kulakçığa, sonra da üçüncü bir kapakçıktan geçerek sol karıncığa boşalır. Nihayet, yüksek basınçla dördüncü kapakçıktan dışarıya, vücudun ana atardamarı olan aorta pompalanır.

Kalp Ritmi

Yetişkin insanlarda kalp dakikada ortalama 60 ile 80 kere atar. Çocukların kalp ritmi daha hızlıdır. Buna karşılık sporcuların kalp ritmi bir hayli yavaştır, çünkü kondüsyonu yüksek bir vücutta kalp her atışta daha fazla kan pompalayabilmektedir.

Spor yaptığımızda kalp ritmimiz artarak, kaslarımıza daha bol kan gitmesini sağlar. Yemek sırasında ve yemekten hemen sonra da sindirim organlarımızın fazla kan ihtiyacını karşılayabilmek için kalp ritmi yükselir. Ayrıca, ateşimiz çıktığı zaman da, vücudumuzun ısı kaybedebilmesi için kalbimiz yüzeye doğru daha fazla kan pompalamaktadır.

Kalp ritmini ölçmenin en iyi yolu, bileğimizdeki kol atardamarında nabzı ölçmektir, ki parmağımızın ucunu diğer bileğimizin alt yüzünde, başparmağın hemen dibine yerleştirerek, nabzımızı kolayca sayabiliriz.

Kalbin İçi ve Dışı

Dışarıdan gelen kan, kalbin bölmelerinden ikisinde, yani kulakçıklarda toplanır. Oksijeni bol kanı getiren akciğer toplardamarlarıyla oksijeni azalmış kanı getiren veya kanı kalbe bağlayan girişler daima açıktır.

Kulakçıkların altında, kalbin pompa bölmeleri olan iki karıncık bulunur. Sürekli açılıp kapanan dört kapakçık kanın parmaklara ve oradan da atardamarlara akışını kontrol eder. Eğer kapakçıklardan biri sakatlanacak olursa, kanın bir bölümü geri akar ve bu da kalp hırıltısı denilen sesleri meydana getirir.

Bütün hücreler gibi, kalp hücrelerimizin de kana ihtiyacı vardır. Kalbin yüzeyinde uzanan kalp atardamarları hücrelere oksijen taşır. Kalp toplardamarları ise hücrelerdeki atık maddeleri boşaltır.

Kalbimiz Nasıl Atıyor

Kalp kasının hareketleri hız ayarlayıcısının kontrolü altındadır. Kalp kası dahilinde, uzmanlaşmış bir doku olan hız ayarlayıcısının faaliyetlerini elektrokardiyogramda (EKG) tespit edebiliriz. İnsanın kendi hız ayarlayıcısı vazife yapamaz hale gelecek olursa, suni bir hız ayarlayıcı da aynı fonksiyonu üstlenebilmektedir.

(1) Hız ayarlayıcısı kulakçıklarla karıncıklar arasındaki kapakçıkları açan kaslara bir sinyal gönderir. Karıncıklara kan dolar.
(2) Kulakçıklarla karıncıklar arasındaki kapakçıklar sertçe kapanır. (Bu sesi steteskop aracılığıyla duyabiliriz.) Bu arada kulakçıklara yeniden kan dolmaya başlamıştır.
(3) Hız ayarlayıcısı kalp duvarının kas dokusuna bir sinyal gönderir. Karıncıklar kasılır ve böylece aort ile akciğer atardamarına bağlanan kapakçıklar açılmış olur. Bu kasılma neticesinde kan pompalanır.
(4) Karıncıkları aorta ve akciğer atardamarına bağlayan iki kapakçık sertçe kapanır. (Steteskopla bu ses de duyulabilmektedir.) Karıncıklarımız gevşer. Kulakçıklarla karıncıklar arasındaki kapakçıklar hâlâ kapalıdır, ki kulakçığa da kan dolmaya başlar.

Bütün bu süreçlerden oluşan kalp atışı genellikle bir saniyeden az bir süre içinde tamamlanır. Artık kalbimiz yeni bir atışa hazırdır.