ÇÖLYAK NEDİR ?
Benim barsaklarım doğuştan gazlı…” deyip geçmemek lazım... En çok da “Bu, benim çocukluğumdan beri var, zor ama alıştım artık.” tarzından söylemler baştan teslimiyeti kabul etmek anlamına gelir.

Her yerim ağrıyor Çölyak hastalığı, bir tolerans eksikliğidir. Bu tolerans eksikliği, gluten adı verilen bitkisel proteinin sindirimi adına ince barsaklarımızın gösterdiği hassasiyet ve yetersizliktir. Ve bu eksiklik doğuştan olduğu için de hastalık kronik yani müzmindir. Bu durumda sadece vitaminlerin değil pek çok mineralin emilimi de bozulduğundan, asıl hastalığı gözden kaçırtan bir dizi hastalıklar ortaya çıkar. Bir yandan kansızlığa çare ve neden arayışları, öte yandan bir türlü anlam verilemeyen hatta çoğu zaman psikolojik bile kabul edilen “her yerim ağrıyor” sendromu türünde.
Bu tür sineye çekmeler gazdan da öte pek çok olumsuzluklara davetiye çıkartmaktır. Vitaminsiz kalmak, kansızlık, eklem ağrıları, kemiklerde yumuşama ve hatta kanser riski, bu olumsuzlukların başlıcalarıdır. Halbuki dikkatli bir rejim ve bir-iki ilaç ile tüm bu sıkıntıları bertaraf etmek olasıdır. Farkına varılmayıp da bazen sinsi bazen saldırgan seyreden Çölyak Hastalığında yaşadıklarımız gibi.

Buğday ve çavdar… Hasta olan kişilerde rahatsızlığı provoke eden başlıca gıda maddeleridir. Söz konusu ettiğimiz gluten, buğday ve çavdarda bol miktarda bulunur. Gluten, ince barsakların iç yüzündeki kıvrımlı düzeni bozar ve onu adeta düz bir boru haline getirir. Bu durum, barsağın sindirim için gerekli işlevleri de ortadan kaldırmış olur.

Çölyak hastalığı nedeniyle ince barsaklardaki değişikliğin bağışıklık sistemi ile ilgili olduğu ileri sürülmekte ve kalıtsal yani soya çekimsel olduğu düşünülmektedir. Tam karşılığını vermese de bu durumu bir şekilde alerji gibi düşünmek gerek.

Buğday, arpa ve çavdar Eğer kesin tanı konursa hastalığın tedavisi de tek ve kesindir: Yaşam boyu gluten tüketmemek! Yani buğday, arpa ve çavdar yenmeyecektir. Bu üç gıdanın dışında pek çok besin maddesinde az ya da çok gluten olduğundan bir diyetisyen tarafından izlenmek gerekir. Diyetten gluten çıkarılırsa yakınmalar kaybolacağı gibi barsağın içyapısındaki bozulmalar da zaman içinde düzelebilir.

Çocuklara dikkat
Hastalık, hiçbir belirti vermeden gizli-saklı yıllarca devam edebilir. Hastalığın çocuklarda erken tanınması çok önemlidir. Aksi takdirde büyüme geriliği, kısırlık hatta sinir sistemi ile ilgili rahatsızlıklara neden olabilir. Çölyak hastalığında mide ağrısı, gaz ve şişkinlik en temel yakınmalardır. Kronik(müzmin) diyare aynı sıklıkta dile getirilen yakınmadır. İshalin sürekli oluşu güç ve kilo kaybına neden olur. Önü alınmaz ise vitamin ve mineral eksikliğine yol açar. Sonuç: Kansızlık ve vitamin eksikliğidir.

Çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği fark edildiğinde çölyak hastalığı, aklımızdan geçirdiğimiz önemli nedenlerden biridir.

Çölyak Hastalığı çocuklarda 2 yaş, erişkinlerde ise 40 yaş grubunda en sık olarak görülür. 2 ve 40 yaşları hastalığın doruk noktaları olarak bilinir.

Hastalığın kesin tanısı biyopsi ile konur. Bunun için ince barsağın ilk kısmından endoskopik(kameralı tetkik) yöntem ile küçük bir parça alınır ve bu parça patoloji laboratuarına gönderilir. Ayrıca özel kan tetkikleri(tTG testi) ile tanıya destek oluruz. Çünkü başta İnek Sütü Tolerans Eksikliği, İnce Barsak Lenfoması, AIDS gibi hastalıklar çölyak hastalığına benzer patolojik bulgular gösterebilir.

Vitamin B12, B1 eksikliği çevre sinirlerde nöropati diye tanımladığımız bozukluklara yol açar. Bu; kol ve bacaklarda uyuşma, yanma, iğneleşme, keçeleşme duygularıdır.

Kansızlığın asıl nedeni demir ve folik asit eksikliğidir. Diyet ile birlikte bu eksikler yerine konulduğunda kansızlık düzelir.

Kalsiyum ve magnezyum eksikliği, erken osteoporoza ve kas kramplarına neden olur. Potasyum kaybı ise ileri derecede halsizlik ve güçsüzlükten sorumludur.

Hastalık belirtileri

· Halsizlik

· Kramplar

· Karın ağrısı

· Gaz

· İshal