BEBEKLERDE AĞIZ SAĞLIĞI NASIL OLMALI?
Süt dişlerinin erken kaybı ; alttan gelen daimi dişlerin yönünü bulamamasına , yeterli yer kalmadığı için çıkamamasına yada çarpık çıkmasına neden olabilir . Bu da ileride estetik veya fonksiyonel bozukluklara neden olur. Bu sorunların ileride halledilmesi daha zor , uzun süreli ve masraflı olabilir. Bu nedenle erken dönemde sorunlar saptanmalı ve diş hekimi tarafından gerekli önlemler alınmalıdır. Bebeği çürükten korumanın yolları ; Biberona veya emziğe , bal , pekmez , şeker gibi tatlandırıcılar ilave etmemek. Bebeği , ağzında biberonla beslenirken uyutmamak. Beslenme sonrası , dişlerin temiz ve ıslak bir tülbent veya gazlı bez ile silinmesi Çocukların parmak emme alışkanlığı , dilin aşırı büyük olması veya çeneyi kapatırken dilin dişlerin arasında kalması gibi yutkunma sorunlarının olup olmadığı dikkatle incelenmelidir. Eğer böyle bir durum söz konusu ise kalıcı sorunlara yol açmadan gerekli müdahaleler yapılmalıdır . Aksi taktirde çenesel veya dişsel bozukluklar veya konuşma problemleri oluşabilir. Bu da gelecekte uzun süreli ve masraflı tedavilerin yapılmasına neden olur . Süt dişleri toplam 20 tanedir. Süt dişlerinin aralarının açık olması normaldir . Süt dişleri zamanından önce çekilirse , alttan gelen daimi dişe yer kalmaz ve yer darlığı oluşur. Kalıcı dişlerin çıkmaya başlaması ; genellikle 6-12 yaş arasıdır.( 1 yıl gecikebilir. ) İlk daimi diş 1.molar ( altı yaş dişi ) dir ; Altı yaş civarlarında çıkmaya başlar. Bu dönemde ağız bakımı yeterince bilinçli yapılmadığından bu dişler çok fazla çürüme riski taşımaktadır. Halbuli bu dişler bütün bir hayat boyu ağızda kalacaktır. Bu nedenle ağız bakımının en iyi şekilde öğretilerek bu dişlerin çürümesinin önlenmesi gerekmektedir. Kalıcı dişler çıktıktan sonra ağız bakımı ; çocuğun kendisi tarafından düzenli olarak yapılmalıdır. .Bu dönemde çıkan dişler hayat boyu kullanılacağı için çok dikkatli bir şekilde korunmalıdır . Süt dişlerinin çıkmaya başlaması ; genellikle 6-24.cü aylar arasıdır .Bunun nedeni yerlerine gelecek daimi dişlere yer sağlamaktır. Süt dişlerinde de çürük oluşabilir. Bu çürüklerinde mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Süt dişleri iltihaplanmış ise önce kanal tedavisi denenmeli , mümkün olmazsa diş çekilmelidir. ( 6 aylık gecikme normaldir ). Bu dönemde çocuk, aile tarafından takip edilmeli ve gerekiyorsa diş hekimine götürülmelidir. Bebeğin beslenmesi ; çok dikkat edilmesi gereken bir konudur. Bu dönemde şekerli besinlerin ağırlıklı olduğu bir beslenme ( ballı biberon vs.. ) önerilmez . Doğal anne sütü veya katkısız süt en iyisidir. Çocuk , şekerli gıdalardan hoşlansa bile bu gıdalar süt dişlerinde çürüklere neden olabilir. Süt dişlerindeki çürükler ; ağrı ile çocuğun çok küçük yaşlarda tanışmasına ve gelecekte bazı fobileri olmasına neden olabilir . Ayrıca bu çürükler süt dişlerinin çok erken kaybına neden olabilir. Bu yaşlarda doğru bir şekilde öğretilen ağız bakımı , yıllar boyunca korunmayı sağlaması nedeniyle çok önemlidir. Çocuklarımıza ellerini yıkamayı nasıl bir refleks gibi çok küçük yaşlardan itibaren öğretiyorsak diş fırçalamayı da aynı el yıkama gibi çok küçük yaşlarda öğretmeli ve devamlılığını sağlamalıyız. Kalıcı dişlerin çıkmasında gecikme veya çarpıklık ( yer darlığı ) olması ; durumunda diş hekimine başvurulmalıdır. Çarpık dişler , genellikle tüm kalıcı dişler sürdükten sonra ( 12-13.ncü yaşlarda ) , Ortodontik tedavi (tel ile çapraşıklık tedavisi ) ile düzeltilebilir. Çenesel uyumsuzluklar var ise büyüme bitmeden tedavi edilmelidir. Çocukların diş hekimine alışabilmeleri için ; bir sorunları olmadan önce çocukların , ebeveynleri tarafından diş hekimi muayenehanelerine götürülerek diş hekimine alışmaları sağlanmalıdır. Böylece çocuğun ilk izlenimi , diş hekimine gittiğinde canının yanmadığı olacaktır. Daha sonra ise ( özellikle tedavinin ilk seansında ) mümkün olduğunca çocuğun canını yakmayacak işlemler yapılmalıdır. Çocuğun dikkatini dağıtmak ve muayenehaneyi sevdirmek için bazı oyuncaklar bulundurmakta fayda vardır. Dişsel çarpıklıklar ise büyümenin bitmesinden sonra da düzeltilebilir.Yine de bu tedavi , büyüme esnasında daha hızlı ve başarılı olmaktadır. Kontrol : 12-13 yaşlarda , kalıcı dişlerimizin tamamı çıkmış olmalıdır. Bu yaşlarda yapılacak kontroller çok önemlidir. Çocuğun ağzında süt dişi kalmış olabilir , çeneler arası uyumsuzluk veya çarpık dişler mevcut olabilir. Zamanında yapılan teşhislerle tüm sorunları , kısa sürede ve daha masrafsız bir şekilde halletmek mümkündür. Yaş ve problemler ilerledikçe , halletmek daha zor ve masraflı olmaktadır. Bu nedenle erken teşhis çok önemlidir. Erken teşhis için 6 ayda bir düzenli olarak diş hekimine kontrole gidilmelidir. Beslenme : 0-12 yaşlar arasındaki beslenme, dişlerin gelişimini etkileyebileceğinden büyük öneme sahiptir . Bu dönemde flor , kalsiyum ve vitaminler yeterli miktarlarda alınmalı , gerekiyorsa takviye edilmelidir . ( 2-12 yaşlar arasında flor tabletlerinin kullanımı tavsiye edilmektedir.) Tatlı besinlerden ve dişlerin yüzeylerine yapışan gıdalardan uzak durulmaya çalışılmalıdır. Tatlı olarak meyve gibi doğal besinler.tercih edilmelidir. Tükürük salgısını arttırdığı için şekersiz sakızların da kullanılması önerilmektedir. Ağız bakımı : Çocukların ağız bakımı ilk önceleri ebeveynler tarafından sağlanır. Yemek sonrasında ağzın çalkalanması , dişlerin silinmesi veya mümkünse fırçalanması gerekir. Bunlar yapılamıyorsa son gıda , süt veya peynir olmalıdır. Bunların içerisindeki kalsiyum ve kazein dişlere faydalıdır. Sonraki dönemlerde çocuklar kendi ağız bakımını sağlayabilir. Ağız bakımının doğru bir şekilde yapılabilmesi için dişlerin fırçalanması ve diş ipi kullanımı mutlaka bir diş hekimi tarafından öğretilmelidir.